Giriş

İzaha davet müessesesi, verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesidir. Vergi Usul Kanununun mülga 370 inci maddesinin 6728 sayılı Kanun(1) ile “İzaha davet” başlığı altında yeniden düzenlenmesi suretiyle vergi sistemimize dahil edilmiştir.

İzaha davetle ilgili düzenleme 09.08.2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmasına rağmen, uygulama usul ve esaslarını düzenleyen 482 Sıra Numaralı Vergi Usul Genel Tebliği 25 Temmuz 2017 tarihinde yayımlanmıştır. Tebliğin yürürlük tarihi 01.09.2017 olarak belirlenmiştir. Bu nedenle izaha davet uygulaması 01 Eylül 2017’den itibaren gerçek anlamda hayat bulmuştur. Bu kapsamda İzah Değerlendirme Komisyonları mükellefleri izaha davet etmeye yakın dönemde başlamışlardır.

Bu yazıda, kendisine izaha davet yazısı ulaşan mükellef ne yapmalıdır? sorusuna cevap aranmıştır.

İzaha Davet Yazısında Hangi Hususlar Yer Alır?

İzah Değerlendirme Komisyonu tarafından haklarında ön tespit yapılanlara, gerekli açıklamaların yer aldığı ve “İzaha Davet Yazısı” Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tebliğ olunur. Dolayısıyla, tarafınıza ilgili İzah Değerlendirme Komisyonu tarafından gönderilmiş bir izaha davet yazısının Vergi Usul Kanununda yer alan tebliğ yöntemlerinden biri ile tebliğ edilmesi gerekir.

Tarafınıza ulaşan izaha davet yazısında, 482 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği uyarınca aşağıdaki hususlara yer verilmek zorundadır:

a) İzaha davet yazısının tebliği tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ön tespitle ilgili olarak gerekli izahın yapılması ve yapılan izah sonucu Komisyonca, vergi ziyaına sebebiyet verilmediği ve beyanname verilmesini gerektirir bir durum bulunmadığının anlaşılması halinde söz konusu ön tespitle ilgili olarak vergi incelemesi ve takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmayacağı,

b) İzaha davet yazısının tebliği tarihinden itibaren 15 günlük süre içerisinde izahta bulunulmaması halinde Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinde yer alan indirimli ceza uygulamasından yararlanılamayacağı ve mükellefin vergi incelemesine ya da takdir komisyonuna sevk edileceği,

c) İzahın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde, hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla (izah zammı) aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezasının ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesileceği,

ç) İzahın yeterli görülmemesi halinde mükellefin vergi incelemesine ya da takdir komisyonuna sevk edilebileceği,

d) Mükellefin, yapacağı izahı desteklemek amacıyla başta defter ve belgeler olmak üzere Vergi Usul Kanununun 3 üncü maddesi kapsamında her türlü delili sunabileceği,

e) Davet konusu ön tespitle ilgili olarak Vergi Usul Kanununun 371 inci maddesinde yer alan pişmanlık hükümlerinden yararlanılamayacağı.

İzaha Davet Yazısı Üzerine Yapılması Gerekenler Neler?

İzaha davet müessesesinin tanıdığı haklardan yararlanmak isteyen mükellefin izaha davet yazısının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ön tespitle ilgili olarak gerekli izahatta bulunması gerekir. İzaha davet yazısı alan mükellefin yapması gerekenleri aşağıda maddeler halinde sıralayacağız:

1- İzaha davete konu ön tespitleri, ilgili olduğu dönem ve konuları dikkatlice inceleyiniz. Öncelikle izahı talep edilen hususun net ve doğru olarak anlaşılması gerekir.

2- İzaha davet yazısını cevaplamak için önünüzde sadece 15 günlük bir süre bulunduğunu göz önünde bulundurarak davet yazısını alır almaz titiz bir çalışma yapmanız gerekir. İzah sırasında alış ve satışlarınıza, para hareketlerinize, ödeme bilgilerinize, nakliye işlemlerine ve benzeri harici delillere ihtiyaç duyabilirsiniz ve bunların temini zaman alabilir. Bu nedenle davet yazısını alır almaz yapılacakların, muhtemel delillerin ve ön tespite karşı sunulacak izahatın ana hatlarının ortaya konulması ve bir plan dahilinde sistemli olarak hazırlık yapılması gerekir.

3- İzaha davet yazısı üzerine izahınızı yazılı veya sözlü olarak yapabilirsiniz. Bu konuda daha baştan bir karar verip çalışma ve planlamanızı ona göre şekillendirmeniz gerekir. Sözlü izah yapılacaksa ilgili Komisyon sekretaryası ile iletişime geçip bu talebinizi bildirmeniz ve sözlü izah için gün tayin edilmesini istemeniz gerekir. Ayrıca sözlü izah sonucu hazırlanacak tutanak işlemlerini kolaylaştırmak ve tarafınızdan yapılacak tüm iddia ve delillerin tutanağa girmesini sağlamak amacıyla sözlü izah sırasında dile getirilecek hususları elektronik formatta hazırlamanız ve yanınızda götürmeniz faydalı olacaktır. Böyle bir çalışma, hem sözlü izahınızı sistematik hale getirir, hem de tutanak işlemlerini hızlandırır. Ayrıca, ifade etmek istediğiniz tüm hususların tutanağa yansıtılmasına imkan tanır.

4- Davet konusu ön tespitle ilgili olarak Vergi Usul Kanununun 371 inci maddesinde yer alan pişmanlık hükümlerinden yararlanamazsınız. Size ulaşan ön tespitte yer almayan, ancak ileride yer alması muhtemel hususlarda vergi risk analizi yaparak pişmanlık ve ıslah hükümlerinden yararlanıp yararlanmayacağınız konusunda bir değerlendirme yapınız.

5- Hakkınızda yapılan ön tespitlere katılmanız durumunda yapmanız gerekenler: Sizdeki bilgi ve belgeler veya yaptığınız uygulama izaha davet yazısında yer verilen ön tespitleri doğrular nitelikte olabilir. Bu durumda, izaha davet müessesesinin sağladığı avantajlardan yararlanmak için gerekli hazırlıkların yapılması gerekir. Bunlar; izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranındaki izah zammıyla ödenmesidir. Bu şartlar yerine getirildiğinde vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir. Böylece bir kat yerine %20 vergi ziyası cezası ödenmiş olur.

6- Hakkınızda yapılan ön tespitlere katılmadığınız durumda yapmanız gerekenler: En kritik süreci ifade etmektedir. İdarenin ön tespitlerinin gerçeği yansıtmadığı hususunun tarafınızdan açık, net ve ikna edici bir şekilde ortaya konulması gerekir. İzaha davet yazısına vereceğiniz cevap sırasında sizin iddialarınızı destekleyecek veya güçlendirebilecek her türlü defter, belge, özelge, yargı kararı ve benzerinin kullanılması ve bunların gerektiğinde cevap yazısına, sözlü izahat yapılmışsa düzenlenecek tutanağa ek yapılması mümkündür. Bu nedenle, izaha davet yazısına verilecek cevabın vergi mahkemesine savunma yazılması süreci gibi hassas ve ciddi bir şekilde yürütülmesi gerekir. Uygun delillerle desteklenen ve doğru tarzda yapılacak izahat ile izah değerlendirme komisyonunun ikna edilerek, vergi incelemesine alınma veya takdire sevk sürecinin önüne geçilmesi mümkündür.

7- Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerle ilgili olarak satış ve muhasebe departmanları başta olmak üzere ilgili tüm departmanlarla birlikte titiz bir çalışma yapınız. Ön tespitte yer verilen sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgelere ilişkin olarak defter ve belgeleriniz, ba-bs formlarınız başta olmak üzere ilgili tüm dokümanları inceleyin. Ön tespitin doğru ve tutarlı olup olmadığını araştırın. Gerektiğinde satıcı ve alıcılarla teyit yapın. Ön tespitteki yanlış ve hataların tespiti işinizi kolaylaştıracaktır. Ayrıca, Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeler listesinde yer alan her bir alış veya satışla ilgili, ödeme bilgileri, nakliye bilgileri, depo giriş çıkış bilgileri gibi alış veya satışların gerçek bir işleme dayandığına ilişkin delilleri izaha davet yazısına vereceğiniz cevap için hazırlayınız. Alış veya satışlarınızın gerçek bir işleme dayandığını gösteren tüm delillere sistematik bir şekilde cevap yazısında yer veriniz veya tutanağa dahil ettiriniz. İlgili belgeleri (banka ödeme bilgisi, nakliye ile ilgili belgeler, depo giriş, çıkış kayıtları, defter kayıtları, randıman hesapları ve saire) cevap yazısına, sözlü izahta tutanağa ek yapınız. Amacınız gerçek durumu ortaya koymak ve ön tespitteki hususların gerçeği yansıtmadığının ikna edici bir tarzda delilleri ile sistematik bir şekilde sunulması olmalıdır.

İzahınız Yeterli Bulunursa Ne Olur?

Haklarında yapılan ön tespite ilişkin vergi ziyaına neden olunmadığı yönünde mükellefçe izahta bulunulması üzerine, mükellefin izahının komisyonca yeterli bulunması ve beyanname verilmesini veya vergi beyanının tamamlanmasını gerektirir bir durumun olmadığının değerlendirilmesi halinde, mükellef hakkında söz konusu tespitle ilgili olarak vergi incelemesine ve takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmaz.

İzahınız Yeterli Bulunmazsa Ne Olur?

Mükellefçe yapılan izahın komisyonca yeterli bulunmaması ve beyanname verilmesini gerektiren bir durumun bulunduğunun değerlendirilmesi halinde bu durum mükellefe bildirilir. Bu bildirim üzerine, izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 günlük süre sona ermeden mükellefçe; hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranındaki izah zammıyla ödenmesi şartlarıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir.

Yapılan izahın yeterli bulunmaması ve mükellef tarafından Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinde öngörülen işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda incelemeye veya takdire sevk işlemleri yapılır.

İzaha Davet Yazısına Cevap Vermezseniz Ne Olur?

İzaha davet yazısının tebliği tarihinden itibaren 15 günlük süre içerisinde izahta bulunulmaması halinde Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinde yer alan indirimli ceza uygulamasından yararlanamazsınız. Aynı zamanda vergi incelemesine ya da takdir komisyonuna sevk edilmeniz söz konusu olur. İzaha davet yazısına cevap vermediğiniz için ayrıca herhangi bir usulsüzlük cezası uygulanması söz konusu olmaz.

06.10.2011

Hasan AYKIN

E. Maliye Başmüfettişi

(1) 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 9/8/2016 tarihli ve 29796 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

Kaynak : https://vergidosyasi.com/2017/10/06/izaha-davet-yazilari-mukelleflere-ulasmaya-basladi-davet-yazisini-alan-mukellef-ne-yapmali/