SOSYAL güvenlik için yatırılan primleri geri almak mümkün mü? Soruyu şöyle de sorabiliriz; yıllardır Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yatırılan primler, geri alınabilir mi? Alınabilir… Prim iadesinden yararlanmanın iki yolu var. Birincisi, birden fazla işyerinde çalışanlar, eğer yüksek prim ödemişlerse –ki, yüksek primden kasıt, çalışanın adına ödenen primlerin toplamının asgari ücretin 6.5 katından fazla olması- fazla ödedikleri tutarı SGK’dan iade olarak alabilirler.

İkincisi ise, yaş şartını doldurmasına rağmen prim ödeme gün sayısını ya da sigortalılık süresini doldurmayan çalışanlar, ödedikleri primleri SGK’dan topluca geri alabilirler. Nitekim okuyucular da en çok bu konuyu merak ediyor. Peki, kimler bu imkandan yararlanabilir? Eski adıyla SSK’lı yeni adıyla da 4/a kapsamında işçi olarak çalışanlar, yine eski adıyla Bağ-Kurlu yeni adıyla da 4/b’li olarak kendi adına çalışanlar ve memur olarak çalışanlar, emekli olabilmek için gerekli yaş şartını doldursa bile emeklilik aylığı almaya hak kazanamayanlar SGK’dan prim iadesi alabilirler. Yatırılan primlerin toptan geri alınmasına ise yaşlılık toptan ödemesi deniyor.

Yaşlılık toptan ödemesi de herhangi bir nedenden dolayı çalıştığı işten ayrılanlara, Bağ-Kurlu ise işyerini kapatanlara yapılıyor ve bu durumdaki çalışanlar, SGK’ya müracaat etmeleri halinde o tarihe kadar ödedikleri malullük (sakatlık), yaşlılık ve ölüm primlerini geri alabiliyor. Örneği, 1999’da çalışmaya başlamış erkek bir sigortalı, 20 yıl sigortalılık süresini, 5975 prim gün sayısını doldurduğunda 56 yaşında emekliliğe hak kazanacakken; 60 yaşını doldurmuşsa ve sadece 1500 gün prim ödemişse, ödediği 1500 günlük primi geri alabilir, yaşlılık toptan ödemesinden yararlanabilir. Daha açık şöyle anlatayım: İster işçi olsun, ister Bağ-Kurlu, isterse de memur; askerlik ve doğum borçlanması bile prim gün sayısını doldurmaya katkı yapmıyorsa, yaşı da artık çalışmaya imkan tanımıyorsa çalıştığı süre boyunca ödediği primler boşa gitmesin diye SGK’dan primi geri alabilir.

Yaşlılık toptan ödemesi ya da prim iadesi hakkında merak edilen ve önemli birkaç noktaya da değineyim. Gerekli şartları yerine getirerek emekli olan ve emekli aylığı almaya hak kazanan çalışanlar aylık alma hakkında vazgeçip, toplu yaşlılık aylığı alamazlar. İşçi ve memurlar, kendi adlarına yatırılan; Bağ-Kur’lular ise kendi adlarına ödedikleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini iade alabilirler. Sağlık için ödenen primler ise geri alınamıyor. Sigortalı vefat etmişse, geride kalanlar da yaşlılık toptan ödemesi imkânından yararlanabiliyor. İade tutarı ise SGK’nın her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı uygulamasına göre yapılıyor.

KİMLER YAŞLILIK TOPTAN ÖDEMESİ ALABİLİR?

– Belirli yaşı tamamlamış, belirli süre prim ödemiş, belirli süre sigortalı çalışmış olanlar.

– İşçi statüsüyle çalışanlar için işten ayrılmış ve çalışmıyor olmak.

– Memurlar için işten ayrılmış olmak.

– Bağ-Kurlu’lar için işyerini kapatmış ya da devretmiş olmak.

– Yaşlılık aylığı bağlanması için gerekli yaş şartı doldurulmuş olsa bile malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayanlar.

Noyan Doğan

Kaynak: www.hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/sosyal-guvenlik-primini-nasil-geri-alacaksiniz-40808405